Pranayama

Je kunt de tekst hieronder lezen of hierboven beluisteren.

Jaren geleden zag ik een aankondiging van een opleiding voor yogadocenten over de wetenschap achter pranayama. Interessant. De schrijfster van het artikel, zelf o.a.yogadocent en degene die de opleiding verzorgde, benadrukte dat we in het Westen niet optimaal en zelfs in veel gevallen foutief gebruik maken van ons ademhalingsstelsel. Bovendien was het haar opgevallen dat de meeste yogadocenten onvoldoende kennis hebben van de wetenschap achter pranayama.

Daar had ze inderdaad een punt.

Pranayama is slechts een (te) klein onderdeel in de opleidingen, waardoor yogadocenten niet in staat zijn om er goed les in te geven en niet veel verder komen dan de basis.

Waar de schrijfster van het artikel echter een grote vergissing maakte, en die nog altijd gemaakt wordt, is pranayama gelijk te stellen aan ademtechniek.

Pranayama is niet de Indiase variant op ademtherapie en ademcoaching.

De wetenschap achter pranayama is dus heel wat anders dan de kennis van gezonde ademhaling.

In 2020 wilde ik de driejarige internationale opleiding tot pranayama-docent volgen. Een behoorlijke investering in tijd en energie, maar het leek mij enorm interessant en verrijkend.

Door de coronapandemie echter werd de opleiding continu uitgesteld en uiteindelijk besloot ik om ervan af te zien.

Toch leerde ik al het een en ander door de voorafgaande workshops en door de boeken die ik inmiddels had aangeschaft.

Zo begreep ik dat pranayama niet aan een grote groep mensen tegelijkertijd gegeven kan worden.

Althans, er zijn zo'n drie a vier pranayama-technieken die groepsgewijs beoefend kunnen worden, maar de overige pranayama’s moeten echt geïndividualiseerd onder begeleiding van een goed opgeleide docent onderwezen worden.

We zijn immers niet allemaal hetzelfde en tot hetzelfde in staat.

Basiskennis van ayurveda (de zusterwetenschap van yoga) is daarom een onderdeel van deze opleiding, zodat een docent uiteindelijk begrijpt wat iedere afzonderlijke leerling kan en aan kan.

Pranayama 'doe' je weliswaar door middel van je adem,

maar het is niet de eeuwenoude inspiratie voor onze huidige ademopleidingen!

Om de wetenschap achter pranayama te begrijpen is het dus belangrijk om te weten wat pranayama is. Daarvoor is wel even wat meer nodig dan één blog, maar ik probeer het hieronder samen te vatten in de volgende twee aspecten:

1. Pranayama, zoals omschreven in het achtvoudige pad, is een middel om de geest te oefenen.

Pranayama gaat dus niet over buikademhaling, hyperventilatie of meer longinhoud. De reden waarom we asana’s (lichaamshoudingen), pranayama en meditatie beoefenen (onderdelen van het achtvoudige pad) is uiteindelijk: samadhi, verlichting.

2. Als pranayama-technieken worden ingezet als therapie, bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen, dan zal dat altijd voor ieder individu afzonderlijk worden benaderd.

Ik benoemde hierboven dat er drie a vier pranayama-technieken zijn die zelfstandig of in een klassikale yogales beoefend kunnen worden. Deze vier worden ook als kriya’s gezien, dus als reinigingsmethodes voorafgaand aan een hatha yogales.

De afwisselende neusademhaling is één van deze vier en kan zowel als kriya als als pranayama beoefend worden.

In dit blog vertel ik er meer over en in onderstaande video oefenen we samen.

Onderstaande video is begin april 2020 opgenomen, dus tijdens de eerste lockdown. Het frappante is dat je hoort dat ik snotterig ben en ook kortademig. Wie weet had ik destijds iets te pakken waar ik geen weet van had.

p.s. Over khumbaka.

Kortgezegd is khumbaka de pauze tussen de in- en uitademing en ook tussen de uit- en inademing. In bovengenoemde opleiding was khumbaka in het 1e jaar nog niet aan de orde. Te lastig, en teveel kans op bijwerkingen. De leraar beslist uiteindelijk wanneer een leerling toe is om khumbaka te beoefenen. De docent in opleiding (want niet iedereen kan zomaar deelnemen aan de opleiding) kan deze techniek pas onderwijzen na het afronden van de driejarige opleiding.

De afwisselende neusademhaling wordt op verschillende manieren onderwezen.

Dit is de wijze die ik beoefen.